Gıybet bir kimsenin arkasından doğru olsa bile duyduğu zaman üzülecek şekilde konuşmaktır. Eğer yalan söylüyorsa, iftira ve buhtan olur.
Bir kimsenin kusuru olarak söylediğin her şey gıybettir. Gerek bedeninde, gerek soyunda, gerek elbisesinde, gerek hayvanında, gerek yerinde ve gerek diğer işlerinde olsun.
Bedeni ile ilgili olan; uzundur, siyahtır, sarıdır, kedi gözlüdür, kırmızıdır, şaşıdır gibi.
Soyunda olan gıybet; Hindu çocuğudur, hacamatçı çocuğudur, ve dokumacı çocuğudur gibi.
Ahlâkı ile ilgili olan; kibirli, kötü huylu, uzun dilli, kötü kalpli, âcizdir ve benzerleri gibi.
Fiilleriyle ilgili olan; hırsızdır, haindir, namazsızdır, rükû ve secdesini tam yapmaz, Kur’ân’ı yanlış okuyor, elbisesini temizlemez, zekat vermez, haram yer, dilini korumaz, çok yer, çok yatar ve kendi yerinde durmaz gibi.
Elbisesiyle ilgili olan; yeni boldur,eteği bol ve kirlidir gibi.
Hülâsa Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurur ki:
‘Bir kimse hakkında söylediklerini, duyduğu takdirde rencide olacaksa, doğru da olsa yine gıybettir.’
Hazreti Aişe (radıyallahu anha) buyurur ki:
‘Bir kadına boyu kısadır, dedim. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): ‘Ey Aişe gıybet ettin, yere tükür.’ buyurdu. Yere tükürdüm. Bir parça siyah kan düştü.’
Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurur ki: ‘Gıybet; arkasında konuşulan kimsenin duyması halinde üzüleceği şeylerdir.’
Kaynak; İmam Gazali, Kimyayı Saadet, 2. Cilt, syf: 570-571
