Allah Tealâ Hazretleri,
‘Biz senden rızık istemiyoruz, biz seni rızıklandırırız. (Taha/132) ‘ buyuruyor. Bir bakış açısından bu âyet-i celilenin manası şöyledir:
‘Habibim! Ben sizden rızık istemiyorum. İnsanlar, kendi kölelerini çalıştırarak onların üzerinden servete ulaşırlar ve geçimlerini temin ederler. Ben ise kullarıma rızıklarını veririm, onların çalışmasına ihtiyaç duymam. Ben sizden sadece ibadet ve itaat istiyorum. Ben sizi ibadet için yarattım. Binaenaleyh kendi rızkınızın meydana geleceğinden emin olarak namaza ve diğer ibadetlere devam ediniz.’
Şimdi burada şöyle bir şey akla geliyor:
Madem ki Cenâb-ı Hak rızkımızı verecektir, o halde bizim çalışmamıza ne gerek vardır? Allah Teâlâ bizden yalnız ibadet istiyor, öyleyse biz bütün vakitlerimizi ibadet ve taate tahsis ederek hiçbir işle meşgul olmayalım!
Hayır, hayır… Böyle bir fikir doğru değildir. Gerçekten de Cenâb-ı Hak, Rezzâk-ı kerîmdir, bizi rızıklandıracağını vaat ediyor. Fakat aynı zamanda bize dinin öngörmüş olduğu çerçevede çalışmayı da emrediyor. Rızkımızı veren ancak Hak Teâlâ’dır. Bizim çalışıp gayret etmemiz ise, rızkımızın meydana gelmesi için âdete uygun bir şekilde çalışmaktan ibarettir. Hikmet sahibi yüce Yaratıcı, âlemdeki düzenin devamını, bazı sebeplerin bulunmasına bağlamıştır. Her olayın, bir hikmete dayanan bir sebebi vardır. Nitekim hava, hayatımızı devam ettirebilmemizin bir sebebidir. Işık, gelişip serpilmemize bir sebeptir. İlaç kullanmamız sıhhatimizin yerine gelmesine sebeptir. İşte çalışıp gayret göstermek de rızkımızın meydana gelmesine sebeptir. İlâhi âdet, böyle işlemektedir, onu değiştirmeye kimsenin imkânı yoktur.
‘Allah’ın kanununda bir değişiklik bulamazsın’ (Ahzâb 33/62)
İbadet ve kulluğumuza gelince, bunlar bizim dünya için çalışmamıza, ticaretle, ziraatla ve sanatla meşgul olmamıza engel olacak bir özellikte değildir. Bizim yerine getirmekle mükellef olduğumuz ibadetlerin başlıcası günde beş defa kıldığımız namaz ile senede bir ay tuttuğumuz oruçtan ibaret değil midir? Halbuki beş vakit namaz, bir günlük hayatımızın altı üstü bir saatini almaktadır. Geride kalan saatlerde çalışmamıza ne engel var? Oruç farizası ise, bizim canlı bir organizma olarak faaliyetimizi asla ihlal etmez, aksine daha çok güçlenmesine sebep olur.
Sonuç olarak biz ibadetle mükellef olduğumuz gibi rızkımızın sebeplerine yapışmakla da mükellefiz. Sebeplere yapışmak, tevekkül etmemize, Allah’a güvenmemize asla aykırı bir durum değildir.
‘Rızık kapıları kapalıdır, çalışıp gayret göstermek ise onların anahtarıdır’ denilmiştir.
İbadetlerimizin Dünya İçin Çalışmamıza Bir Engeli Var Mıdır?
