SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)

0
1239

Safvan (RA) Muattal’ın oğludur. O da Rubey’a’nın, O da Huzai’nin, O da Muahrıb’ın, O da Murre’nin, O da Sa’Iebe’nin O da Buhse’nin, O da Süleyme’nin O da Mensur’un, oğlu olup, Süleym kabilesinin Zekvan
Sülalesindendir. Mureysi cihadında Müslüman olup, diğer cihadlara Resulullah (SAV) ile beraber katılmıştır.
Ivaz ibnü Ğanem’in kumandasında bulunup, Iyaz ibnu Ğanem’in komutasında Ebul Ası Sakafi ile beraber Fırat Nehri’nin kenarında büyük bir belde olan Samsat’ı fethetmek için Ermenilerle cihadmış, orada şehit
ve aynı yere defnedilmiştir.
Bu büyük Sahabe Ifk hadisesi ile müptela olmuş, Cenabi Allah Nur Surei Cehlesinde beraati ile İlgili 1O Ayeti Kerime inzal etmiştir. Cesaret, Şecaat ve iffeti ile meşhur olmuştur. Cahiliye devrinde bile (Müslüman olmadan önce) harama bulaşmamıştır.
Resulullah (SAV)’in ” O öyle bir insandır ki; Ondan hayırdan başka bir şey bilmem” diye medhu senasına mazhar olmuştur. Hazreti Ömer’in halifeliği zamanında Iyaz ibnü Ğanem’in Cezire’nin (Dicle ve Fırat Nehirleri arası) fethinde Osman ibnül Asi Sakafi ile beraber Ermenilerin yoğun bulunduğu Samsat’ın Fethinde Şehit olmuş ve orada defnedilmiştir.
Safvan ibnü Muattal (R.A.)’ın Ermenilerin yoğun olarak bulunduğu yerlerden birisi olan 4. Ermeniya, yani Samsat’ın fethinde şehit olduğuna ve orada defnedildiğine dair 8 kaynak kitaptan bilgi aktaracağız.

SAFVAN IBNÜ MUATTAL (R.A.)

1 Hikemi Ataiye’nin şerhi muhkem kitabında söyle geçer, Safvan ibni Muattal Essülemi Ezzekvani Peygamberimiz S.A.V. zamanında orduyu hümayun’un arkasında bulunmak geride kalan insanları ve eşyaları sevk etmek orduya ulaştırmak vazifesi ile mükellef idi. Peygamberimizin ” O öyle bir adamdır ki, hayırdan başka onda bir şey bilmem” diye medhu senasına mazhar olmuştur. Ve O, ashabi kiramın kahraman cesurlarından idi. Safvan ibni Muattal, Hazreti Ömer’in halifeliği zamanında Hicretin 17. veya 19. Yılında Ermenilerin savasına katılarak “Samsat” beldesinde şehit olup, orada defnedilmiştir. Allah Rahmetiyle affedip bizi de şefaatine nail eylesin
(Hikemi ataiyye serhi muhkem clid 1 S. 45)

SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)

2 Hadis hafızlarından Dimeşk’li ibnu Kesir, Bidayet ve Nihayet kitabında şöyle der, “Cezire’nin Fatihi “İyad ibnü Ğanem, Cezire’yi (Dicle ve Fırat Nehirleri arası) fethetmek için gönderildi. Ordusunda Ebu Musa El Eşari Saad İbni Ebi Vakkkas’ın oğlu Ömer ve Ebul As’ın Oğlu Osman da var idi. (R.A.) Bunlar Reha’yı (Urfa) kuşatma altına aldılar. Cizye vermek üzere onlarla sulh yaptılar. Harran’ı da aynı şekilde sulh yolu ile feth ettiler. Musa El Eşari’yi de Nusayb’in fethi için gönderdi. Saad’ın oğlu Ömer’i de Re’sulayn’e (Suriye’de bir şehir) gönderdi. Kendisi de Dara’ye (Nusaybin’e yakın bir şehir) gitti. Bu memleketi de sulh yolu ile feth ettiler. İbnül As’ın oğlu Osman’ı ve beraberinde Safvan İbni Muattal’ı 4. Ermeneniya’ya yani Samsat’a gönderdi. (O zaman Ermenilerin yoğun bulunduğu bir yerdi.) Orada savas. basladi. Buyuk sahabe Safvan ibnü Muattal Essülemi şehid edildi. Sonra her ev için Bir Dinar cizye karşılığı alınarak onlarla sulh yapıldı. Sonra Iyad Bin Ğanem (R.A.) Samsat1 a giderek her Bir evden Bir Dinar Cizye alarak Onlarla Sulh yaptı.
(ibnu Kesir Bidayet ve Nihayet Kitabi Cilt 7. Sayfa 76)

SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)
.     
3İmamı Taberi Ümmetler ve Mülükler isimli Tarih kitabında söyle der,” Irak Emiri Saad İbni Ebi Vakkas (R.A.) Hazretleri, Hazreti Ömer’in emri ile Cezire’yi (Dicle ve Fırat arasını) Feth etmek üzere İyad İbnü Ğanem’in Komutasında bir ordu gönderdi. Ordunun içinde Ebu Musa El Eşari ve Oğlu Ömer, Ebul As’ın Oğlu Osman R. A. de vardı. Reha (Urfa’ya) girdiler. Cizye vermek üzere sulh yaptılar. Ve sonra aynı şekilde Harran’ı da feth ettiler. Ebu Musa El Eşari’yi Nusaybin’e, İbnul Ebul As’ın oğlu Osman’ı 4. Ermeniya’ya (Samsat) gönderdi. Samsat’ta cihadbaşladı. Ashabi Kiramdan Safvan ibnü Muattal EsSülemi Şehid oldu. Sonra her evden Bir Dinar Cizye alarak sulh yaptılar.
(imamı Tabari ‘nin Tarihul Ümemi vel Mülük Kitabi Cilt 3 Sayfa 156)
SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)
4 Fûtuhul Buldan Müellifi Ebil Hasan El Belazırı kitabında şöyle der; Iyad İbnü Ğanem R.A. Harran’a geldi Ve Safvan İbni Muattal ve Habib Bin Müslime’yi Samsat’a gönderdi. İyad İbnü Ğanem Harran ahalisini Urfa ahalisi gibi sulh yolu ile cizye almak şartı ile fethetti. Harran’ın kapılarını onlara açtılar. Bir adamı oraya emir olarak görevlendirdi. Sonra Samsat’a gidip Safvan ibnü Muattal ve Habib ibnü Müslime’nin şehri muhasara altına aldıklarını gördüler. Samsat’ın etrafında bulunan kaleleri ve köyleri fethetmişlerdi”. Reha (Urfa) ahalisi gibi onlarla barış edip cizye’ye bağladı. Ve daha sonra Reha’ya geri döndüler.
(Ebul Hasan’ın Belazri’nin Futuhul Buldan isimli kitabı Sahife 197)

Not Ermenilerin Merkezlerinden Birincisi Tiflis ve etrafı idi. İkinci merkezleri Suracıttayr ve etrafı idi Üçüncü merkezleri Ahlat ve etrafı idi. Dördüncü merkezleri ise Samsat ve etrafı idi
(Kaynak Fütuhul Buldan Ebul Hasan SA97)
SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)
5 Şemsettini Sami, Osmanlıca yazmış olduğu Kamusul Alam Kitabında Şöyle der; Ebu Amr’ın babası Safvan İbnü Muattal, Resulullah SAV.’in cihadlarının çoğuna katılmış ve Allah’ın Resulü O’nu medhü sena etmiştir. Hazreti Ömer R.A.’ın halifeliği zamanında Hicretin 17. yılında Ebül As’ın oğlu Osman ile beraber Erminiya (Samsat) Muharebesine katılıp o sırada şehid olmuş ve Namaz’la ilgili bir hadisi şerifi rivayet etmiştir.
(Kaynak Kamsul Alam Şemsettini Sami Cilt 4 sayfa 2951)
SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)
6 İbnül Esir El Cezeri, Ashabı Kiramın hayatını anlatan Üsdül Ğa’be adındaki kitabında şöyle der: Safvan R. A. Muattal’ in oğludur. O da Rubeya’nın Oğludur. O da Huzai’nin oğludur. O da Muharib’in oğludur. O da Murre’nin Oğludur. O da Falıc’ın oğludur. O da Zekvan’m Oğludur. O da Sa’lebe’nin oğludur. O da Buhsen’in Oğludur.  O da Sûleymi’nin Oğludur. O da Mansur’un Oğludur. Sülemi Kabilesinin Zekvan sülalesindendir. Mureysi cihadından önce Müslüman olup, Mureysi cihadına katılmıştır. İmamı Vakıdı Şöyle der; Safvan hendek cihadına katılıp ondan sonra bütün cihadlara katılmıştır. Hendek cihadı hicretin 5. senesinde olmuştur.
Resulullah SAV.’in develerini kaçıran Araniyin Kabilesinden kişileri yakalamak için Cabir oğlu Kerz’i ve Safvan  İbnü Muattalı da göndermiştir. Safvan İbnü Muattal Resulullah’ın Ordusunu arkadan kontrol ederdi.
Ebu Hûreyre R.A. ve Abdurrahman oğlu Ebu Bekir O’ndan Hadis Rivayet etmişlerdir. Resulullah S.A.V’ın medhü senasına mazhar olmuştur. Ve hakkında şöyle demiştir.” O öyle bir adamdır ki O’nun hakkında hayırdan başka bir şey bilmem.”
Safvan R.A. Cesur, faziletli, hayırlı bir kişi idi. Basra şehrinde evi vardı. Ermenilerle cihadırken Samsat ‘ta şehit olup, orada defnedildi. Ordunun Emiri Ebul As Sakafi’nin oğlu Osman idi. (Hazreti Ömer’in halifeliği zamanında.)
Ebu Hüreyre RA. Şöyle der; Safvan İbnü Muattal RA. Resulullah’tan Sordu. “Ey “Allah’ın Resulü, sana bir soru soracağım. Siz bilensiniz. Ben bilen değilim.” Allah’ın Resulü “nedir?” diye sordu. Safvan İbnü Muattal R.A. “Gece ve gündüzde namaz kılmak için mekruh olan bir vakit var mıdır?” diye sordu. Allah’ın Resulü “evet” dedi. “Sen Sabah Namazı kıldıktan sonra güneş doğuncaya kadar namaz kılma. Çünkü Güneş şeytanın İki boynuzu arasından doğar. Sonra kılınan namaz makbul olup, Melekler bile hazır olurlar. Güneş Dünya ortasına gelince namazı terk et Güneş sağ kaşından ayrılıncaya kadar o zaman kılman namaz kabul olup, melekler şahit olurlar. İkindi Namazından sonra namazı terk et (nafileleri) Güneş batıncaya kadar.
(Buhari, Müslüm, Ebu Davud) Kaynak İbnü Esiri Cezeri ‘nin Ûsdül Ğa ‘be Kitabı Cilt 3. Sayfa 30)
SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)
7 Ebul Fadl Ali Oğlu Ahmet Ibnül Haceril Askalani (Sahihi Bubari’yi Şerh eden kişi) İbnü Haceril Askalani ile tanınmış Ashabı Kiramın hayatını anlatan lsabe Fi Temyizissahabe isimli kitabında şöyle der; Safvan, Muattal’ın oğludur. O da Rube’a’nın, O da Huzai’nin, O da Muhribin, O da Murre’nin, O da Falıc’ın, O da Zekvan’ın oğludur. Medine’de oturuyordu, Hendek cihadı ve daha sonra bütün cihadlara katılmıştır. İlk cihadı Mureyse cihadı idi. Resulullah’ın Medhü senasına mazhar olmuştur. Ebu Hüreyre R.A. namazın kerahet vakti ile ilgili O’ndan bir hadis rivayet etmiştir.
Safvan İbni Muattal R.A., Hazreti Ömer R.A.. Halifeliği zamanında 4. Erminiya (Samsat) cihadına katılıp orada şehit olmuştur.
İmamı Buhari tarih kitabında rivayet eder; Resulullah S.A.V.’in develerini kaçıranları bulmak İçin Kerz İbni Fahr ile beraber Safvan İbni Muattal’ı da göndermişti, İbni İshak Şöyle der; “Samsat’ta şehid olmuştur. Ve İmamı Taberi kesin bir olaydır.” Demiştir.
İbni Hacer’il Askalani İsabe kitabında 537, Sayfada şöyle der; Safvan ibnûl Muattal ve arkadaşları Allah’a ve Resulüne inanmış ve sahabe olmuş, Resulullah’tan Kur’anı Kerimi işiten 9 Cin sahabeden birisi ve en sonuncusu olan Cabir’in oğlu Amr’ı defn etmişlerdir. (Rivayet eden İmam Ahmed Bin Hanbel’in Oğlu Abdullah, Hadis Kitabı Sahibi Hâkim, Taberani, îbni Merdevehi,)
(Kaynak: lsabe Fi Temyizissahabe cild 2 Sayfa 191)
SAFVAN İBNÜ MUATTAL (R.A.)
8 İbni Abdul Birr İstiab Fi Marifetli Ashab isimli kitabında şöyle der, Safvan İbnü Muattal R.A. Sullem Kabilesinden Zekvan sülalesindendir. Ebu Amr lakabı ile lakablanmıştı. Mureyse cihadından evvel Müslüman olmuş, diğer bütün cihadlara katılmıştır. Resulullah SAV.’ın Devesini kaçıranların arkasına Kerz Ibnül Fahr ile beraber yakalamaya gitmiştir.
Hazreti Ömer zamanında Ebul As Oğlu Osmani Sakafi ile birlikte Cezire’nin Fethine gitmiş, Samsat’ın yakınında vefat etmiş, orada defnolunmuştur. Hayırlı, faziletli, cesur ve kahraman idi. O’nun beraatı ile ilgili on ayeti kerime nazil olmuştur.
(Istıab Fi Marifetti Eshab. İbnü Abdul Birr cild 2 Sayfa 187)
Not: Semisat, Semsat veya Samsat, Elazığ Vilayetinde Malatya Sancağına Hüsnü mensur (Adıyaman) kazasında Fırat’ın sağ yanı, Urfa’nın (48) km. kuzeyinde nahiye merkezi olup, vakti ile büyük ve mamur bir şehir idi. Meşhur İslam Ulemalarından bir kaç zatın doğum yeridir.
(Kamusul alam Cild 4 Sayfa 2633)

16.04.2007
Bu belgeleri araştırıp yazan Emekli Vaiz Abdulcelil ÜNALAN

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.