Sıla-i Rahim Nedir ve Nasıl Yapılmalıdır?
İçindekiler :
- Sıla-i Rahim Nedir?
- Sıla-i Rahim Nasıl Yapılmalıdır?
- Sıla-i Rahim ile İlgili Ayetler
- Sıla-i Rahim ile İlgili Hadisler
- Günahkâr Akrabalara Sıla-i Rahim Yapılır mı?
- Sıla-i Rahimin Önemi
Sıla-i Rahim Nedir?
Sıla, ilişki içerisinde olmak, kavuşmak, ulaşmak demektir. Rahim de akrabalara denir. Hafız İbn Hacer şöyle der:
Rahim akrabalara denir. Akrabadan kasıt ise varis olsun veya olmasın, mahremi olsun veya olmasın onlarla arasında nesep bağı olan herkese denir.
Molla Aliyyulkari’nin söylediği gibi sıla-i rahim : akraba ve hısımlara iyilik etmek , onlara şefkat ve merhamet göstermek, görüyüp gözetmekten kinayedir.
Kur’an-ı Kerim, sıla-i rahimi tavsiyede bulunmuş, akıl sahiplerinin bir işi olarak saymış, sıla-i rahimde bulunmamayı da fısk ve bunu yapan (ilişkiyi kesen) kimseyi de fasık olarak kabul etmiştir.
Sıla-i Rahim Nasıl Yapılmalıdır?
Bazıları sıla-i rahimi sadece malla yapılanla sınırlandırmışlardır. Ancak bu doğru değildir. Çünkü sıla-i rahimkavramı daha geniş bir kavramdır. Sıla-i rahim ; akrabalara iyilikleri ulaştırmak, kötülükleri onlardan uzaklaştırmaktır. Bu malla veya başka şeylerle yapılabilir.
İmam İbn Ebi Hamza şöyle der :
Sıla-i rahim malla olur, muhtaca yardım, zararı def etmek, tebessüm ve dua ile olur.
Başka bir ifadeyle ve kısaca sıla-i rahim; akrabalarımıza güç nisbetinde mümkün olan hayırları ulaştırmak ve onlardan def’i mümkün şerleri def etmektir. Sıla-i rahim konusunda dikkat edilecek hususlardan biri de şudur: İyilik, karşılık bekleyerek yapılmamalı, sadece görüp gözeten yakınlara karşı sıla-i rahimde bulunulmamalı; aksine, unutan, akrabalık bağlarını koparanlara karşı da bu görev yerine getirilmelidir. Bu konu ile ilgili bir hadis-i şerifte Peygamberimiz Hz. Muhammed aleyhissalatu vesselam şöyle buyurmuştur;
İyiliğe benzeri ile karşılık veren kişi, tam anlamıyla akrabasını görüp gözetmiş olmaz. Hakiki sıla, kişinin kendisi ile ilgiyi kesenleri görüp gözetmesidir.
| Buharî, Edeb, 15
Sıla-i Rahim ile İlgili Ayetler
Kur’an-ı Kerim‘de birçok ayette Allahu Teala, bizlere akrabayı koruyup gözetmemizi, sıla-i rahimde bulunmamızı buyurmuştur.
Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da (onun türünden) eşini yaratan; ikisinden birçok erkek ve kadın (meydana getirip) yayan Rabbinize karşı gelmekten sakının. Kendisi adına birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’a karşı gelmekten ve akrabalık bağlarını koparmaktan sakının. Şüphesiz Allah, üzerinizde bir gözetleyicidir.
| Nisa Suresi / 1. Ayet Meali
Başka bir ayet-i kerime de ise;
Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayâsızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.
| Nahl Suresi / 90. Ayet Meali
Akrabalık bağlarını koparıp, sıla-i rahimi kesen kişilerin nasıl muamele göreceklerini ise Rabbimiz şöyle bildiriyor :
Allah’a verdikleri sözü, pekiştirilmesinden sonra bozanlar, Allah’ın korunmasını emrettiği şeyleri (akrabalık bağlarını) koparanlar ve yeryüzünde fesat çıkaranlar var ya; işte lânet onlara, yurdun kötüsü (cehennem) de onlaradır.
| Ra’d Suresi / 25. Ayet Meali
Demek, yüz çevirdiğinizde yeryüzünde bozgunculuk çıkaracak ve akrabalık bağlarını koparacaksınız, öyle mi? İşte bunlar, Allah’ın lânetleyip, kulaklarını sağır, gözlerini kör ettiği kimselerdir.
| Muhammed Suresi / 22-23. Ayet Meali
Allahu Teala, iyilik yapmak, yardımda bulunmak isteyenlerin kimlere yardım etmesi gerektiğini bildirirken anne ve babadan sonra akrabaları söylemiştir.
İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı taraflarına çevirmeniz(den ibaret) değildir. Asıl iyilik, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine rağmen, onu yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışa, (ihtiyacından dolayı) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelereverenlerin; namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren, antlaşma yaptıklarında sözlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalıkta ve savaşın kızıştığı zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davranışlarıdır. İşte bunlar, doğru olanlardır. İşte bunlar, Allah’a karşı gelmekten sakınanların ta kendileridir.
| Bakara Suresi / 177. Ayet Meali
Sana Allah yolunda ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki :
“Hayır olarak ne harcarsanız o, ana-baba, akraba, yetimler, fakirler ve yolda kalmışlar içindir. Hayır olarak ne yaparsanız, gerçekten Allah onu hakkıyla bilir.“| Bakara Suresi / 215. Ayet Meali
Sıla-i Rahim ile İlgili Hadisler
Peygamberimiz Hz. Muhammed aleyhissalatu vesselam, hadis-i şeriflerinde bizlere, akrabayı koruyup gözetmemizi ve sıla-i rahimde bulunmamızı ve bunların önemini buyurmuştur. Ebu Eyyub el-Ensari radıyallahu anh şöyle dedi :
Bir adam Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelerek ;
− “Ya Rasulallah, beni Cennete sokacak bir ibadet söyler misiniz?” dedi.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem :
− “Allah’a ibadet eder ve O’na hiç bir şeyi ortak koşmazsın, namaz kılar, zekât verir ve sıla-i rahim yaparsın.” buyurdu.
| Buhari
Hz.Aişe radıyallahu anha’nın rivayet ettiği hadis-i şerifte ;
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem :
“Rahim, Arş’a asılmış der ki : Beni gözeteni Allah gözetsin, beni terk edeni Allah terk etsin” buyurdu.
| Müslim
Hz.Cubeyr bin Mut’im radıyallahu anh şöyle dedi :
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem :
“Akrabalık bağlarını kesip koparan kimse Cennete giremez” buyurdu.
| Buhari, Müslim
Hz.Enes bin Malik radıyallahu anh şöyle dedi :
Allah Rasulü sallallahu aleyhi ve sellem :
“Her kim rızkının bol olmasını ve ecelinin gecikmesini istiyorsa sıla-i rahim yapsın” buyurdu.
| Müslim
Peygamber Efendimiz aleyhissalatu vesselam’ın, yapıldığı zaman müslümanların Cennete girmelerine sebep olacağını haber verdiği amellerin içinde sıla-i rahim de bulunuyor.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyuruyor :
“Ey insanlar! Birbirinize selâm verin, sıla-i rahim yapın, yemek yedirin! Geceleyin insanlar uyurken namaz kılın ki selâmetle Cennete giresiniz.“
| Tirmizi
Bir başka hadis-i şerifte ise ;
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyuruyor :
“Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse sıla-i rahim yapsın.“
| Buhari, Müslim
Günahkâr Akrabalara Sıla-i Rahim Yapılır mı?
Bazıları, günahkâr akrabalara yapılan sıla-i rahimi yanlış anlamakta ve onlara yapılan sıla-i rahimin, onlarla karşılıklı muhabbet ve sevgi beslemek, birlikte oturup-kalkmak, yeyip-içmek ve birbirini övmek olduğunu sanmaktalar. Bu doğru değildir.
Bilindiği gibi İslam günahkâr, hatta kâfir akrabalara iyilik yapmayı engellemez. Buna delalet eden ayette Allah celle celaluhu şöyle buyuruyor :
Allah, sizi, din konusunda sizinle savaşmamış, sizi yurtlarınızdan da çıkarmamış kimselere iyilik etmekten, onlara âdil davranmaktan men etmez. Şüphesiz Allah, âdil davrananları sever.
| Mümtehine Suresi / 8. Ayet Meali
Hz.Ebu Bekir radıyallahu anh’in kızı Hz.Esma radıyallahu anha da Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e, “Annem benimle görüşmeyi umarak buraya gelmiş. Onunla görüşeyim mi?” diye sormuş, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem : “Evet, annenle görüş” buyurmuştur.
Ancak bu, kafirlerle ve fasıklarla karşılıklı muhabbet ve sevgiyi, onlarla oturup kalkmayı, yeyip içmeyi gerektirmez. Allah celle celaluhu şöyle buyurmuştur :
Allah’a ve ahiret gününe iman eden hiçbir topluluğun, babaları, oğulları, kardeşleri yahut kendi soy-sopları olsalar bile, Allah’a ve peygamberine düşman olan kimselere sevgi beslediğini göremezsin.
| Mücadile Suresi / 22. Ayet Meali
İmam İbn Kesir, bu ayet-i kerimenin tefsirinde “Yani: Onlar Allah’a düşmanlık besleyenlere akrabaları bile olsalar, muhabbet beslemezler” demiştir.
Bilakis bu kimselerle sıla-i rahim, onları cehennemden uzaklaştırmaya ve cennete yaklaştırmaya çalışma şeklinde olmalıdır. Bu yüce hedefi ve büyük gayeyi gerçekleştirmek onlarla ilişkiyi tamamen kesmeyi gerektirirse, o durumda asıl sıla-i rahim ilişkiyi kesmekle olur. Bu hususta İmam Ebi Hamza şöyle demiştir:
Eğer akrabalar kafir veya facir iseler onlarla ilişkiyi kesmek sıla-i rahimin ta kendisidir. Ancak önce vaaz ve nasihatte büyük gayret ortaya koymak, sonra bunda ısrar ettiklerinde ilişkiyi kesmenin sebebinin haktan uzak durmaları olduğunu duyurmak şartıyla. Bundan sonraki sıla-i rahim de dosdoğru yola dönmeleri için gıyaplarında dua etmekle olur ve bu sorumluluk ondan hiçbir zaman düşmez.
Sıla-i Rahimin Önemi
Rabbimizin, bizlere ayetlerinde bildirdiği, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in de hadis-i şeriflerinden anladığımız üzere, sıla-i rahimin önemi İslam’da çok büyüktür. Sıla-i rahim yapmak; Allah’ın gözetiminde olmaya, Cennet’e girmeye, rızkın artmasına ve ömrün uzamasına vesile olan bir ameldir. Ayrıca sıla-i rahimin tam tersi olan kat-i rahim (akrabalık bağlarını kopartma) ise Allah’ın lanetine, cehenneme girmeye ve kötü muameleye neden olur.
Kaynak :
| Yazar: Fazıl İlahi
