Hazreti Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), erkek-kadın, genç-ihtiyar, evli-bekâr hiçbir ayırım yapmadan şöyle buyurmuştur:
“Şüphesiz, ilim öğrenmek, erkek-kadın her Müslümana farzdır.” (Beyhakî, Şuabü’l-İmân, nr. 1663)
Acaba farz olan bu ilim hangisidir?
Kısaca şunu söyleyebiliriz: Akıllı olup, bulûğa eren her mükellefe, kendisine farz kılınan bütün amellerin ilmini öğrenmesi farzdır. Diğer bir ifadeyle, bilinmediğinde insanı azaba ve helâke götürecek şeyleri bilmek farzdır. Bu işlerde cahil kalmak câiz değildir. Bu farzlar üç alanda toplanmaktadır:
1. İtikad esasları
2. Yapılması emredilen fiiller.
3. Terkedilmesi istenilen işler.
Emredilen fiiller, yapılmasında sevap, terkedilmesinde azap olan amellerdir.
Yasaklanan şeyler ise, yapılmasında azap, terkedilmesinde sevap bulunan amellerdir.
Emir ve nehiyler, İslâm’ın hükmüne göre, kulun devamlı dikkat etmesi ve yerine getirmesi gereken hususlardır.
Emirlerden bazıları iman, namaz, doğru sözlü olmak, helâl yemek gibi devamlılık arzeder. Bazıları ise arada bir gerekir; oruç, zekât ve kurban gibi.
Devamlı yürürlükte olan emir ve nehiyler, yapılması dinen zaruri hükümler olduğu için, onların herkes tarafından bilinmesi gerekmektedir. Yeni karşılaşılan veya bir Müslümanın arada bir yapacağı amellerin ise, o ameller yapılacağı zaman öğrenilmesi gerekir. Bir Müslümanın bu durumda, yapacağı işte cahil kalması câiz değildir.
Kaynak; bk. Sühreverdî, Gerçek Tasavvuf, s.33.
